Χαρτογραφώντας «τρομοκράτες»: Επίπεδα διαγράμματα για σφαιρικά ζητήματα

Το ψηφιακό προϊόν Mapping Militant Organizations (Χαρτογράφηση Μαχητικών Οργανώσεων· στο εξής θα το αναφέρουμε συντομογραφημένο ως «ΜΜΟ») του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ επιχειρεί, σύμφωνα με τους συντελεστές του, να τεκμηριώσει και να δείξει την εξέλιξη μαχητικών, δηλαδή ένοπλων οργανώσεων διαφόρων περιοχών του κόσμου στη διαχρονία. Προσφέρει μια οπτική αναπαράσταση της ιστορικής πορείας καθεμίας (δημιουργία, διασπάσεις και συγχωνεύσεις, τέλος) και την παρουσιάζει αναλυτικά μέσα από λιγότερο ή περισσότερο εκτενή κείμενα.

Το ΜΜΟ αναδεικνύει ταυτόχρονα δύο πολύ διαφορετικά μεταξύ τους ζητήματα: το πρώτο αφορά τους τρόπους ψηφιακής παράστασης δεδομένων, το δεύτερο τη χρήση γενικών ή γενικευτικών όρων για την  συμπερίληψη σε μία ενιαία κατηγορία ενός πλήθους φαινομένων. Και τα δύο αυτά ζητήματα είναι εντελώς κρίσιμα για πολλά από τα προϊόντα που παράγονται ως αποτέλεσμα έρευνας στις ερμηνευτικές και κοινωνικές επιστήμες. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο επιλέξαμε να παρουσιάσουμε κριτικά το ΜΜΟ.

Η οπτικοποίηση δικτύων και σχέσεων σε συγκεκριμένες χρονικές στιγμές και στην εξέλιξη τους μέσα στον χρόνο είναι ένα από τα πεδία στα οποία ψηφιακά προϊόντα, με υλικό και ερωτήματα από πολύ διαφορετικούς επιστημονικούς κλάδους, πειραματίζονται παράγοντας πολύ διαφορετικές λύσεις, όπως δενδρογράμματα, στατικά γραφήματα δικτύων και βίντεο παρουσίασης της εξέλιξης αυτών των γραφημάτων στον άξονα του χρόνου. Το ΜΜΟ δίνει μια ίσως υπερβολικά απλή λύση στο πρόβλημα αυτό, η οποία ωστόσο προσφέρεται ιδιαίτερα για την ανάδειξη της βασικής προβληματικής αναφορικά με τα ζητήματα αυτού του είδους.

Το ΜΜΟ στηρίζεται στη γενική έννοια «μαχητικές οργανώσεις». Αυτή είναι και η μεγάλη μεθοδολογική του αδυναμία. Όπως και η έννοια «βία» η οποία ξεκινώντας από τις πολιτικές επιστήμες εισέβαλε και στην ιστορική επιστήμη και υποβοηθά την σύγκριση -έως και- την εξομοίωση πολύ διαφορετικών φαινομένων, συσκοτίζοντας μάλλον παρά διαφωτίζοντας, έτσι και ο όρος «μαχητικές οργανώσεις» χρησιμοποιείται στο ΜΜΟ για να συμπεριληφθούν και στην πράξη να εξομοιωθούν ανόμοιες συσσωματώσεις: εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα, στρατιωτικο-πολιτικές οργανώσεις της αριστεράς, ακροδεξιές οργανώσεις και ισλαμιστές τρομοκράτες κατηγοριοποιούνται όλες μαζί ως «μαχητικές οργανώσεις».

Το ΜΜΟ είναι το αποτέλεσμα του συνδυασμού μιας βάσης δεδομένων όπου συγκεντρώνονται στοιχεία και κείμενα για μαχητικές οργανώσεις, και διαγραμμάτων τα οποία οπτικοποιούν την εξελικτική πορεία αυτών των μαχητικών οργανώσεων. Ο κώδικας που χρησιμοποιείται για την υλοποίηση των διαγραμμάτων είναι ανοιχτός και προσβάσιμος στο github . Αντιθέτως η βάση δεδομένων δεν είναι ανοιχτή και οι χρήστες δεν έχουν άμεση πρόσβαση στα πρωτογενή δεδομένα στα οποία βασίζονται τα κείμενα και τα διαγράμματα που τους παρουσιάζονται στις σελίδες του ΜΜΟ.

H βασική οργανωτική μονάδα του ΜΜΟ είναι, όπως λογικά θα περίμενε κανείς, η μαχητική οργάνωση. Το τι είναι μια «μαχητική οργάνωση» πρέπει ο χρήστης να το αντιληφθεί μόνος του: πουθενά δεν υπάρχει κάποια εννοιολόγηση του όρου ούτε κάποια ένδειξη για τα κριτήρια που οδηγούν στον χαρακτηρισμό μιας οργάνωσης ως «μαχητικής».

Η βασική οργανωτική αρχή είναι ο γεωγραφική εντοπισμός των οργανώσεων. Αυτός ο εντοπισμός μπορεί να είναι, ανάλογα με τα δεδομένα, σε επίπεδο πόλης ή περιοχής (Χαλέπι, Βόρεια Ιρλανδία), χώρας (Ιράκ) ή ευρύτερης περιοχής (Βόρειος Καύκασος, Βόρεια Αφρική). Στην περίπτωση του Πακιστάν χρησιμοποιούνται δεδομένα που αφορούν χαρακτηριστικά των μαχητικών οργανώσεων για την δημιουργία δύο χαρτών: έναν που περιλαμβάνει όλες τις μαχητικές οργανώσεις η δράση των οποίων εντοπίζεται στο Πακιστάν και έναν που είναι υποσύνολο του πρώτου και περιλαμβάνει τις οργανώσεις που έχουν χαρακτηριστεί από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ ότι ανήκουν στην ή σχετίζονται με την Αλ-Κάιντα. Σε δύο περιπτώσεις εγκαταλείπεται ο γεωγραφικός εντοπισμός ως βασική οργανωτική αρχή, για να παραχθούν διαγράμματα στα οποία αποτυπώνεται η παγκόσμια διασύνδεση συγκεκριμένων μαχητικών οργανώσεων: της Αλ-Κάιντα και του Ισλαμικού Κράτους.

Το χρονικό εύρος που καλύπτει κάθε διάγραμμα προσαρμόζεται στα δεδομένα του υλικού. Το διάγραμμα, για παράδειγμα, στο οποίο παρουσιάζονται οι μαχητικές οργανώσεις στην Ιταλία καλύπτει το διάστημα από τον Γενάρη 1953 (σχηματισμός της ακροδεξιάς οργάνωσης Ordine Nuovo^[1] μέχρι τον Γενάρη του 1988 (τέλος της δράσης της αριστερής οργάνωσης Brigate Rosse – Partito Comunista Combattente και της ακροδεξιάς οργάνωσης Nuclei Armati Rivoluzionari), ενώ ο χάρτης για το Πακιστάν το διάστημα από τον Γενάρη του 1970 (δημιουργία της οργάνωσης Haqqani Network) μέχρι σήμερα.^[2]

Η αρχική σελίδα, η οποία είναι και το κύριο σημείο εισόδου στο υλικό, παρέχει τρεις τρόπους πρόσβασης: τους χάρτες/διαγράμματα, τα προφίλ των οργανώσεων, τα κείμενα δηλαδή που παρουσιάζουν συνοπτικά και αναλυτικά πληροφορίες σχετικά με την κάθε οργάνωση και την ελεύθερη αναζήτηση. Η γραμμή πλοήγησης δίνει τις δύο πρώτες δυνατότητες, η δεξιά στήλη (sidebar) προσφέρει εκτός από αυτές επιπλέον και την δυνατότητα ελεύθερης αναζήτησης με όρους που διαλέγει ο χρήστης. Το κυρίως σώμα ωστόσο της σελίδας είναι έτσι οργανωμένο, ώστε να ενθαρρύνει ιδιαίτερα την πρόσβαση μέσα από τους χάρτες/διαγράμματα. Εξάλλου όλες μας οι απόπειρες να προσεγγίσουμε το υλικό μέσα από το σημείο εισόδου «προφίλ» (από την γραμμή πλοήγησης και την δεξιά στήλη) απέτυχαν: «Server error». Τα προφίλ των οργανώσεων είναι στην πράξη προσβάσιμα μόνο μέσα από τους χάρτες/διαγράμματα ή μέσα από την αναζήτηση.

Στην ελεύθερη αναζήτηση ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να ψάξει για έναν όρο στο σύνολο των κειμένων που περιλαμβάνει το ΜΜΟ. Στις σελίδες των αποτελεσμάτων οι λέξεις κλειδιά, οι οποίες εντοπίζονται στο κείμενο, επισημαίνονται (highlighted text). Σε περίπτωση εισαγωγής περισσότερων όρων, τότε είναι δεδομένο ότι αυτοί συνδέονται λογικά με «Ή» (OR) και το αποτέλεσμα είναι σελίδες όπου εμφανίζεται είτε ο ένας όρος, είτε ο άλλος είτε και οι δύο. Κανένας άλλος τρόπος λογικής σύνδεσης μεταξύ διαφορετικών όρων αναζήτησης δεν είναι δυνατός.^[3] Επίσης δεν προβλέπεται καμία δυνατότητα σύνθετης αναζήτησης, για παράδειγμα με αξιοποίηση μεταδεδομένων, και καμία δυνατότητα αναζήτησης με την χρήση κανονικών εκφράσεων (regular expressions).^[4] Είναι προφανές ότι η μηχανή αναζήτησης που διαθέτει το ΜΜΟ είναι εντελώς απλή και γιαυτό πολύ περιοριστική. Είναι στην πραγματικότητα μία μηχανή αναζήτησης που δεν προσφέρει σημαντικά περισσότερες δυνατότητες πρόσβασης στο υλικό από αυτές ενός παραδοσιακού έντυπου καταλόγου λέξεων.

Οι χάρτες/διαγράμματα είναι ο κύριος τρόπος προσέγγισης του υλικού. Κάθε διάγραμμα περιλαμβάνει τις οργανώσεις της γεωγραφικής περιοχής που καλύπτει και τις μεταξύ τους διασυνδέσεις: συμμαχίες, διασπάσεις, συνδέσεις, συγχωνεύσεις, συγκρούσεις, τοποθετημένες στον άξονα του χρόνου.

Με την είσοδο σε κάθε διάγραμμα ο χρήστης καλείται να επιλέξει με βάση πέντε κατηγορίες μεταδεδομένων τι ακριβώς θα παρουσιάζει σε πρώτο πλάνο ο χάρτης:

1. αν θα παρουσιάζει οργανώσεις, τις σχέσεις τους ή οργανώσεις-ομπρέλες,
2. ποια χρονική περίοδο θα καλύπτει,
3. αν θα παρουσιάζει ακόμα ενεργές οργανώσεις, μη ενεργές πια ή και τις δύο κατηγορίες,
4. αν θα παρουσιάζει επιπλέον σημαντικές ενέργειες και γεγονότα που σχετίζονται με πρόσωπα που ταυτίζονται ως αρχηγοί των οργανώσεων και
5. ποιοι από τους πέντε τύπους διασύνδεσης μεταξύ οργανώσεων θα παρουσιάζονται.

Η διαδικασία αυτής της αρχικής επιλογής οδηγεί σε αρκετά διαφοροποιημένα διαγράμματα και είναι ο μοναδικός τρόπος ένας χρήστης να δημιουργήσει και να δει επιλεγμένα τμήματα του υλικού με βάση τον συνδυασμό σχετικά σύνθετων κριτηρίων/ερωτημάτων. Το γεγονός ότι μέσα από την αναζήτηση δεν παρέχεται η ίδια δυνατότητα είναι κατά την γνώμη μας ένα πολύ σοβαρό μειονέκτημα.

Στον χάρτη/διάγραμμα που προκύπτει μετά τις επιλογές του χρήστη, με κλικ πάνω στο όνομα οποιασδήποτε οργάνωσης εμφανίζεται σε ξεχωριστό παράθυρο μια συνοπτική, αλλά αρκετά περιεκτική και ουσιαστική, περιγραφή/ιστορικό της οργάνωσης. Προσφέρεται επιπλέον η δυνατότητα να δει κανείς το πλήρες κείμενο περιγραφής και ανάλυσης των χαρακτηριστικών της οργάνωσης και των διαθέσιμων δεδομένων (full profile) είτε να εστιάσει μέσα στο διάγραμμα σε αυτήν τη συγκεκριμένη οργάνωσης (trace group). Το στοιχείο αυτό είναι εντελώς απαραίτητο για την οπτικοποίηση της διαδρομής και των σχέσεων συγκεκριμένων οργανώσεων, καθώς, ειδικά σε χάρτες με πολλές οργανώσεις που παρουσιάζουν πυκνή δράση, δεν είναι εύκολο να διακρίνει κανείς τις διαδρομές και τους συσχετισμούς μεταξύ των οργανώσεων. Ωστόσο το στοιχείο «trace group» μπορεί να χρησιμοποιείται μόνο για μία οργάνωση κάθε φορά: έτσι, καθώς δεν είναι δυνατόν να υπάρχουν περισσότερα από ένα παράθυρα ανοιχτά για έναν χάρτη είναι αδύνατη η σύγκριση των πληροφοριών που δίνονται για τις μετεξελίξεις, τις διασπάσεις, τις συμμαχίες, και τις αντιπαρατιθέμενες οργανώσεις.

Η πλήρης παρουσίαση κάθε οργάνωσης κινείται σε πολλαπλά επίπεδα. Στην πλαϊνή στήλη (side bar) παρουσιάζονται σε μικρογραφία οι χάρτες των περιοχών στις οποίες εντοπίζεται η δράση της οργάνωσης. Μπορεί να πρόκειται για έναν μόνο χάρτη ή και για περισσότερους, όταν η οργάνωση εντάσσεται σε ένα ευρύτερο δίκτυο, όπως οργανώσεις της Αλ Κάιντα. Αυτό επιτρέπει την οπτικοποίηση του πλαισίου στο οποίο ανήκει η οργάνωση. Οι χάρτες δεν ανοίγουν ως νέο παράθυρο αλλά ο χρήστης επαναφέρεται στην σελίδα του αρχικού χάρτη.

Κάτω από τον χάρτη υπάρχουν με τη μορφή υπερσυνδέσμων (hyperlinks) τα πλήρη περιεχόμενα της αναλυτικής περιγραφής. Έτσι δεν χρειάζεται κανείς να διατρέξει το σύνολο του κειμένου για να διαβάσει το κείμενο που τον αφορά. Ωστόσο ο πίνακας περιεχομένων δεν εμφανίζεται κάθε φορά πλάι στο σημείο του κειμένου που βρίσκεται στην οθόνη, δεν παρακολουθεί δηλαδή την ανάγνωση και είναι προσβάσιμος μόνο με μετακίνηση κάθε φορά στο πάνω μέρος της σελίδας (scroll-up).

Τα περιεχόμενα χωρίζονται στις Βασικές Πληροφορίες (Basic Information) και το κυρίως κείμενο. Γίνεται χρήση παραπομπών στο σύνολο του κειμένου οι οποίες εμφανίζονται με τη μορφή υποσημειώσεων. Οι Βασικές Πληροφορίες περιλαμβάνουν τις ημερομηνίες ίδρυσης και διάλυσης, όπου υπάρχει, την πρώτη και την τελευταία επίθεση της οργάνωσης με μια σύντομη περιγραφή τους, και την ημερομηνία της τελευταίας ανανέωσης του περιεχομένου. Το κυρίως κείμενο είναι χωρισμένο σε αρκετές επιμέρους ενότητες, γεγονός που διευκολύνει όχι μόνο την ανάγνωση αλλά ενδεχομένως και τη σύγκριση μεταξύ οργανώσεων. Γίνεται δηλαδή ένα (μικρό) πρώτο βήμα προς την παραγωγή πραγματικά ψηφιακού υλικού, υλικού που θα είναι αναγνώσιμο και χειρίσιμο όχι μόνο από ανθρώπους αλλά και από μηχανές, και επομένως θα επιτρέπει την εξαγωγή ποσοτικών δεδομένων. Ο στόχος αυτός ωστόσο δεν τίθεται από το ΜΜΟ και προφανώς τα εκτενή κείμενα προσφέρονται για ανάγνωση αλλά, παρά την σχετική τους ομοιομορφία, δεν χρησιμοποιούν σταθερό λεξιλόγιο και ορολογία ούτε παρουσιάζουν πανομοιότυπη δομή, δεν είναι δηλαδή αναγνώσιμα από μηχανές.  Συστηματικά, αλλά όχι πάντα, εμφανίζονται οι ενότητες που αφορούν τη γενική περιγραφή της οργάνωσης, τις ηγετικές της μορφές, την ιδεολογία και τη στοχοθεσία της, την εκτίμησης τάξης μεγέθους της στη διαχρονία, την καταχώρισή της ή μη σε λίστες τρομοκρατικών οργανώσεων, τους οικονομικούς της πόρους, τις εξωγενείς επιρροές, το γεωγραφικό πεδίο δράσης της, τις βασικές της επιθέσεις.

Τα περιεχόμενα της κατηγορίας «Ιδεολογία και Στόχοι» συχνά είναι  ιδιαίτερα προβληματικά κατά τη γνώμη μας, με τρόπο που να να αναδεικνύουν και την γενική αντίληψη που διατρέχει το ΜΜΟ και τους κύριους στόχους του. Tο ιδεολογικό στίγμα κάθε οργάνωσης δίνεται με κάποια σημεία/λέξεις-κλειδιά (bullet points), οι οποίες είναι αμφίβολο εάν τεκμηριώνονται, και η στοχοθεσία της οργάνωσης αποδίδεται με μια πολύ συνοπτική παράγραφο. Επιπρόσθετα, λέξεις-κλειδιά συχνά επικαλύπτονται, όπως για παράδειγμα για τις Ερυθρές Ταξιαρχίες όπου χρησιμοποιούνται οι λέξεις-κλειδιά «μαρξιστική» (marxist) και «επαναστατική κομμουνιστική» (revolutionary communist), ή αντιφάσκουν, όπως για παράδειγμα προκειμένου για τον Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό της Κολομβίας, ο οποίος ορίζεται ταυτόχρονα ως «μαοϊκή» (maoist) και «χοτζική» (hoxhaism) οργάνωση. Στόχος του ΜΜΟ δεν είναι να αναλύσει τις ιδεολογικές αφετηρίες και τη διαδρομή κάθε οργάνωσης, ούτε να προσφέρει ένα εργαλείο επιστημονικής μελέτης. Στόχος του είναι να κατατάξει μάλλον απλουστευτικά σε γνωστές ιδεολογικές κατηγορίες τις οργανώσεις με σκοπό να τις κάνει αναγνωρίσιμες από τους χρήστες.

Τα κείμενα στις κατηγορίες που αφορούν στόχους και τακτικές (targets & tactics) και πολιτική δραστηριότητα (political activities) θα είχαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αν δεν επικέντρωναν σχεδόν αποκλειστικά στο μιλιταριστικό σκέλος. Όσον αφορά για παράδειγμα τις Ερυθρές Ταξιαρχίες, ενώ υπάρχει μια εκτενής αναφορά στις ένοπλες επιθέσεις τους, σχετικά με την πολιτική δραστηριότητα οι συντάκτες/συντάκτριες περιορίζονται απλώς να αναφέρουν ότι η οργάνωση αποσύρεται από την εμφανή πολιτική δράση μετά το 1972, χωρίς όμως να έχει γίνει η παραμικρή αναφορά σε αυτήν πριν από το 1972.

Το ερευνητικό πρόγραμμα στο οποίο βασίζεται η παραγωγή του ΜΜΟ συγχρηματοδοτήθηκε από το Εθνικό Ίδρυμα Επιστημών των ΗΠΑ (National Science Foundation) και το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ. Η εμπλοκή του τελευταίου είναι πιθανότατα καθοριστικής σημασίας για τον προσανατολισμό της έρευνας σε περιοχές που ενδιαφέρουν ιδιαίτερα τις ΗΠΑ, όπως η Μέση Ανατολή και η Αφρική ή περιοχές όπου υπάρχει παραδοσιακά έρεισμα, όπως οι Φιλιππίνες, αλλά και η ιδιαίτερη προσήλωση σε ισλαμιστικές οργανώσεις. Ακόμη κι ο γενικός και χωρίς εννοιολόγηση βασικός όρος «μαχητική οργάνωση», φέρεται να υπηρετεί ακριβώς αυτό, την παροχή ενός γενικού πλαισίου βάση του οποίου οι ακαδημαϊκοί ερευνητές θα έχουν τη δυνατότητα να ασχοληθούν με το σύνολο των οργανώσεων που απασχολούν τις ΗΠΑ και την εξωτερική τους πολιτική, από το κολομβιανό FARC μέχρι την Αλ Κάιντα.

Αντίστοιχα το περιεχόμενο επικεντρώνει σε ζητήματα που θα απασχολούσαν τις σπουδές ασφαλείας (security studies), και κρατικούς ή διακρατικούς οργανισμούς. Αυτό διαφαίνεται στις επιλογές ως προς την χρησιμοποιούμενη βιβλιογραφία (π.χ. εκτενής χρήση της παραγόμενης βιβλιογραφίας του βρετανικού εκδοτικού ομίλου Jane’s Information Group οποίος ασχολείται με ζητήματα ασφαλείας και στρατιωτικής φύσεως) αλλά και των κατηγοριών στις οποίες επικεντρώνονται οι συντάκτες (όπως οι επιθέσεις, οι στόχοι, οι πόροι και οι δικτυώσεις κάθε οργάνωσης).

Το ΜΜΟ δεν δίνει καμία ένδειξη για το ποιο είναι το κοινό στο οποίο κυρίως απευθύνεται. Πρόκειται ωστόσο για ένα προϊόν το οποίο είναι προφανώς σχεδιασμένο για να «διαβάζεται», είτε αυτό σημαίνει την ανάγνωση ενός κειμένου είτε την ανάγνωση ενός διαγράμματος. Δεν είναι σχεδιασμένο για να προσφέρει ποσοτικά δεδομένα και να δίνει απαντήσεις ακόμα και σε απλά ερευνητικά ερωτήματα του τύπου «πόσες ενεργές «μαχητικές οργανώσεις» υπήρχαν σε όλον τον κόσμο την δεκαετία του 1970;». Αν κάποιος θέλει να πάρει απαντήσεις σε τέτοιες ερωτήσεις πρέπει να διαβάσει τα κείμενα και τα διαγράμματα, να κρατήσει σημειώσεις και να μετρήσει με το μάτι ή τα δάχτυλα, να χρησιμοποιήσει δηλαδή αναλογικά και όχι ψηφιακά μέσα. Ο τρόπος παρουσίασης, οι επιλογές χωρών και οργανώσεων (με εξαίρεση την ιταλική περίπτωση), οι συνήθεις βιβλιογραφικές αναφορές, αλλά και η πηγή χρηματοδότησης, επιτρέπουν το συμπέρασμα ότι το πρόγραμμα αποσκοπεί βασικά στο να γίνει σημείο αναφοράς για επιστημονικά άρθρα στα οποιά χρειάζεται μια συνοπτική αλλά περιεκτική αναφορά σε κάποια οργάνωση, για δημοσιογράφους και για χρήστες που συνδέονται με υπηρεσίες ασφαλείας και διπλωμάτες.

Τo MMO δεν είναι ένα παράδειγμα που θα ήθελε κανείς να μιμηθεί. Δεν επιτρέπει την πρόσβαση στην βασική μορφή των δεδομένων του και η δυνατότητα σύνδεσης των δεδομένων του με συναφή δεδομένα που προκύπτουν από άλλα ερευνητικά προγράμματα δεν είναι αυτονόητη (αν υφίσταται καν). Είναι ένα εντελώς πρόσφατο προϊόν, το οποίο, παρόλο που έχει λάβει σημαντική χρηματοδότηση, έχει ήδη στοιχεία που δεν λειτουργούν. Είναι ένα ψηφιακό προϊόν το υλικό του οποίου ωστόσο σε σημαντική έκταση δεν μπορεί να γίνει αντικείμενο επεξεργασίας ως προς το περιεχόμενό του από τον υπολογιστή. Η δυνατότητες αναζήτησης και λήψης απαντήσεων σε σύνθετα ερωτήματα είναι εξαιρετικά περιορισμένη και σίγουρα μικρότερη από αυτή την οποία τα ήδη υπάρχοντα δεδομένα στην ήδη υπαρκτή δομή θα επέτρεπαν. Τα διαγράμματα, η καρδιά του προϊόντος, δεν είναι μόνο υπερβολικά απλά· αδυνατούν να αποτυπώσουν με ευκρινή και αναγνώσιμο τρόπο τους συσχετισμούς που επιχειρούν να παρουσιάσουν, όταν αυτοί ξεπερνούν (και αυτό συμβαίνει συχνά) έναν συγκεκριμένο βαθμό πολυπλοκότητας. Η οργάνωση και η μορφή της ιστοσελίδας «θα προκαλούσε εφιάλτες σε έναν σχεδιαστή» (κατά την έκφραση του Nιλ Ουνγκλάιντερ στη σύντομη κριτική του προϊόντος στη σελίδα FastCompany) και  ανταποκρίνεται στις ανάγκες και δυνατότητες του 20ου αιώνα. Τέλος, από την άποψη του περιεχομένου, το ΜΜΟ, δεν τεκμηριώνει και δεν αναλύει τις έννοιες στις οποίες βασίζεται, παρουσιάζει σοβαρές διακυμάνσεις στο βάθος, στο οποίο φτάνουν τα κείμενα που περιλαμβάνει, και εστιάζει σε στοιχεία που είναι χρήσιμα πρωτίστως σε διπλωματικό προσωπικό και αναλυτές μυστικών υπηρεσιών παρά σε ερευνητές.

Συνοπτικότερα ακόμα: Τo Mapping Militant Organizations αποτελεί μάλλον ένα παράδειγμα ψηφιακού προϊόντος που διευκολύνει ίσως τους χρήστες να εκτιμήσουν τις δυνατότητες τις οποίες προσφέρει η ψηφιακή τεχνολογία στην επεξεργασία και παρουσίαση τέτοιου τύπου δεδομένων· δεν υλοποιεί, ωστόσο, σε καμία περίπτωση αυτές τις δυνατότητες. Και ταυτόχρονα αποτελεί ένα παράδειγμα έρευνας, η εξάρτηση της οποίας από τις ανάγκες συγκεκριμένων φορέων υποτάσσει την επιστημονική δουλειά σε πολύ στενό πλαίσιο.