Βιβλιοπροτάσεις: Μάρτιος 2019

πεζογραφία

Ανάποδες στροφές, Πέλα Σουλτάτου

Η Πέλα Σουλτάτου μετά το Φώτα στο Βάθος και το Ανκόρ, γράφει τώρα τις Ανάποδες Στροφές. Η νουβέλα αφηγείται την ιστορία ενός νεαρού άντρα, ο οποίος κατά λάθος εντοπίζει και τελικά διαβάζει το ημερολόγιο της μητέρας του. Ημερολόγιο-αμαρτολόγιο, αφού ο νεαρός έρχεται σε επαφή με την καταγραφή των ερωτικών εμπειριών της μητέρας του. Πληροφορείται με αυτόν τον «βίαιο» τρόπο το ερωτικό παρελθόν της, το οποίο, κατά μία έννοια τον αφορά. Η αφήγηση εναλλάσσεται με τις σελίδες του ημερολογίου σε έναν διαρκή ευθύ και πλάγιο λόγο, με έναν απόλυτο ρεαλισμό, όπως επιτάσσει το είδος του ημερολογίου. Από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Οι αλώβητοι, Βασίλης Τσιράκης

Ο Βασίλης Τσιράκης μετά το Σελανίκ και Τα χρόνια ανάμεσα δεν χρειάζεται πια ιδιαίτερες συστάσεις στο αναγνωστικό κοινό. Στο νέο του ιστορικό μυθιστόρημα Οι Αλώβητοι τοποθετεί πολλούς και διαφορετικούς μεταξύ τους χαρακτήρες να παρακολουθούν την εξέλιξη της Θεσσαλονίκης από τη δεκαετία του 1950 μέχρι και τα γεγονότα του Πολυτεχνείου. Οι ήρωές του βιώνουν όλες τις πολιτικές, πολιτειακές και κοινωνικές αλλαγές που φέρνει κάθε εποχή. Επηρεάζουν την πόλη και επηρεάζονται από αυτή, την πλάθουν και πλάθονται από αυτή. Το μυθιστόρημα είναι διαρθρωμένο σε δύο μέρη, αρκετά εκτεταμένα· έτσι η αφήγηση χωρίζεται στη μέση, όπως ίσως και ο χρόνος. Από τις εκδόσεις Τόπος.

Δύο ιστορίες για ένα πρόσωπο, Δημήτρης Παπαδόπουλος

Ο Δημήτρης Παπαδόπουλος κάνει την πρώτη συγγραφική του απόπειρα με ένα μυθιστόρημα καταστάσεων, που, αν μη τι άλλο, έχει ένα πολύ πρωτότυπο θέμα. Θα φανταζόμασταν ότι ένας πρωθυπουργός και ένας πιανίστας ακολουθούν πολύ διαφορετικές πορείες ζωής, και θα είχαμε, απ’ ό,τι φαίνεται, δίκιο να φανταστούμε κάτι τέτοιο. Ο πρωθυπουργός αφιερώνει τον χρόνο του κυρίως στη διαχείριση οικονομικών προβλημάτων και κρίσεων, ενώ ο πιανίστας στον έρωτα και στην τέχνη. Μπορεί ένας τεχνοκράτης και ένας ιδεολόγος να παρωθούνται από παρόμοια κίνητρα; Σε ποια σημεία μπορεί να διασταυρώνονται; Από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Η πόρτα, Δημήτρης Τσεκούρας

Ο Δημήτρης Τσεκούρας είναι μεταφραστής και πολυγραφότατος συγγραφέας. Ο τίτλος αυτού του μυθιστορήματος –οι τίτλοι του το συνηθίζουν να έχουν τη φόρμα άρθρο και ουσιαστικό- είναι απολύτως δηλωτικός της υπόθεσης. Μία πόρτα σπιτιού απομακρύνεται από την αναμενόμενη θέση της με σκοπό να διερευνηθεί πόσοι κλέφτες θα μπουν στο σπίτι. Δεν είναι όμως μόνο η ανθρώπινη απληστία που ελέγχεται από την απουσία της πόρτας. Ο πενηντάρης διανοούμενος «άνθρωπος της ιστορίας μας» φοβάται ότι θα πεθάνει μόνος και απομακρύνει κάθε εμπόδιο που θα μπορούσε να καθυστερήσει οποιονδήποτε να βρει το άψυχο σώμα του. Από τις εκδόσεις Έρμα.

δοκίμιο

Ο Κάλβος στα ίχνη του «Λογγίνου», Αγγέλα Γιώτη

Η Αγγέλα Γιώτη μελετά τη γραφή αλλά και την προσωπικότητα του Κάλβου και επιχειρεί πρωτίστως μια νέα αποτίμηση των αισθητικών αρχών του ποιητή, ενώ ταυτόχρονα ανιχνεύει και άλλες πλευρές του έργου του, ίσως όχι τις πιο προφανείς, πλευρές που δεν σχετίζονται απαραίτητα με τον εθνικό χαρακτήρα της ποίησής του. Το «ύψος», η έννοια η οποία αναπτύσσεται στο έργο του ανώνυμου αρχαίου φιλολόγου που συμβατικά ονομάζεται «Λογγίνος», και η οποία συνιστά θεμελιακό γνώρισμα της ποίησης, είναι το εργαλείο με το οποίο η Γιώτη διαβάζει το έργο του Κάλβου, για να το συλλάβει στην πλήρη του έκταση. Ταυτόχρονα δίνει έμφαση στο γεγονός ότι η ποίηση ήταν μία μόνο πλευρά της πολυδιάστατης δραστηριότητάς του διανοούμενου και «φωτίζει» τον καθόλα πολιτικό τρόπο συμμετοχής του στα δημόσια πράγματα. Από τις εκδόσεις Αντίποδες.

Ο κύριος Μακιαβέλλι ή Η αποκάλυψη της ανθρώπινης καρδιάς, Jean Giono

Πέρα από τα στερεότυπα της «παρεξηγημένης προσωπικότητας», ο Ζαν Ζιονό μάς συστήνει τον Φλωρεντινό στοχαστή, μέσα στον ίδιο τον χώρο που έζησε και έδρασε, μέσα από τις σκέψεις του όπως τις κοινώνησε στους φίλους και τους έμπιστούς του, μέσα από το πάθος του για τη μελέτη και την κατανόηση των κοινωνικών συγκρούσεων, για την καταγραφή των τεχνικών επιβίωσης, για την περιγραφή της τέχνης του πολέμου και της πολιτικής. Σε μετάφραση και πρόλογο του Γεράσιμου Βώκου, του δασκάλου μας που αποχαιρετίσαμε πρόσφατα. Από τις εκδόσεις Άγρα.

φιλοσοφία

Φιλοσοφία της κυριαρχίας. Στοχασμοί στην πολιτική και κοινωνική θεωρία του Τόμας Χομπς και του Ζαν-Ζακ Ρουσσώ, Γιώργος Μωραΐτης

Στη μελέτη αυτή, ο Γιώργος Μωραΐτης αποτιμά την πολιτική φιλοσοφία του Διαφωτισμού μέσα από την ανάδειξη της σκέψης των Χομπς και Ρουσσώ για την κυριαρχία. Θέση του συγγραφέα αποτελεί ότι η προ πολλού καθιερωμένη κατάταξη των δύο κορυφαίων εκπροσώπων της πολιτικής φιλοσοφίας σε ό,τι θα αποκαλούσαμε αστικό «στρατόπεδο» σκέψης θα πρέπει να τεθεί υπό αμφισβήτηση· η εν λόγω μελέτη συμβάλλει σε αυτήν την κατεύθυνση. Από τις εκδόσεις Νήσος.

ιστορία και βιογραφία

Οι γυναίκες του μπλοκ 10: Ιατρικά πειράματα στο Άουσβιτς, Hans-Joachim Lang

Ο ιστορικός Χανς Γιόακιμ Λανγκ παρουσιάζει την ιστορία του ανθρώπων που έγιναν πειραματόζωα στο μπλοκ 10, το ιατρικό εργαστήριο στο στρατόπεδο εξόντωσης του Άουσβιτς, όπου οι ναζί γιατροί επιδίδονταν από το 1942/43 σε πειράματα μαζικών στειρώσεων και μελέτης ασθενειών. Ο Λανγκ συνθέτει με κόπο και επιμονή το υλικό για την μελέτη του μέσα από προσωπικές συνεντεύξεις, μαρτυρίες, έγγραφα υπηρεσιών και επίσημες γνωματεύσεις. Κατασκευάζει μία λεπτομερειακή αφήγηση που δεν ωραιοποιεί τίποτα και μιλά συγκεκριμένα για τα πειράματα που συνέβαιναν στο μπλοκ 10, για τις βιογραφίες των γιατρών που έδρασαν εκεί, για τους πάνω από 800 ανθρώπους, κυρίως γυναίκες, που βασανίστηκαν (και στην πλειοψηφία τους πέθαιναν), για τις διαιρέσεις μεταξύ των κρατουμένων, για την μετέπειτα ζωή όσων επέζησαν, αλλά και για τη μη καταδίκη των γιατρών του μπλοκ 10 και την άρνηση της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας να αποζημιώσει τους επιζώντες/τις επιζώσες. Σε αυτές/αυτούς, όπως και στους νεκρούς/στις νεκρές του μπλοκ 10, η ιστορική μελέτη του Λανγκ δίνει μια συγκεκριμένη φωνή. Πρώτη έκδοση στα γερμανικά το 2011. Στα ελληνικά από τις εκδόσεις University Studio Press, σε μετάφραση της Νίκης Eideneier-Αναστασιάδη.

Ο έφηβος Φρόιντ, Florian Houssier

Ο Φλοριάν Ουσσιέ μελετά την εφηβική ζωή του ιδρυτή της ψυχανάλυσης και παρουσιάζει μία βιογραφική αφήγηση που επιχειρεί να παρουσιάσει τις βασικές εντάσεις αυτών των «χρόνων συναισθηματικής μοναξιάς και φαντασιωσικής ζωής που συνοδεύονται από χαρά και αναστάτωση, συγκρούσεις και αντιφάσεις». Η εικόνα που προκύπτει για τον Σ. Φρόιντ μέσα από αυτήν την αφήγηση μπορεί να συσχετιστεί με διάφορους τρόπους με το ψυχαναλυτικό του έργο και να προσφέρει μία ακόμα οπτική γωνία για την μελέτη του. Σε μετάφραση της Ναυσικά Τσιπά, από τις εκδόσεις Ποταμός.

κοινωνιολογία

Στο εστιατόριο. Η κοινωνία στο πιάτο μας, Christoph Ribbat

Την εποχή της τηλεοπτικής κατανάλωσης εκπομπών μαγειρικής και του food porn, το βιβλίο του Κρίστοφ Ρίμπατ καταγράφει την ιστορία των ευρωπαϊκών εστιατορίων ως μια ιστορία ταξικών διαστρωματώσεων, συγκρότησης πολιτιστικών πρακτικών και διαμόρφωσης ενός πλέγματος όπου συνυφαίνονται η κατασκευή της επιθυμίας και η άσκηση εξουσίας. Μέσα από αφηγήσεις σερβιτόρων και εργαζομένων στις κουζίνες, διανθισμένες με αναφορές σε περιγραφές γαστρονομικών εμπειριών από λογοτέχνες και φιλοσόφους πλέκεται το υφαντό της ταξικής ιστορίας των γεύσεων της γηραιάς Ηπείρου. Από τις εκδόσεις της Εστίας, σε μετάφραση Ηλία Τσιριγκάκη.

Η γλώσσα του πόνου και οι μεταφορές της. Από την παιδική ηλικία στην ενηλικίωση, Σμαράγδα Παπαδοπούλου-Μανταδάκη

Η εκτενής μελέτη της Σμαράγδας Παπαδοπούλου-Μανταδάκη παρουσιάζει ένα καινοτόμο διδακτικό μοντέλο, το οποίο δοκιμάστηκε στο ερευνητικό πρόγραμμα εκπαίδευσης ΗΠΙΟΝΗ με παιδιά και εφήβους. Με εκπεφρασμένο στόχο να αποτελέσει μια διδακτική πρόταση για μια «γλωσσική παιδεία της συμπόνιας», και με θεωρητικά εργαλεία τη «γραμματική του πόνου» του Βιτγκενστάιν και τις γλωσσολογικές προκείμενες του Μάικλ Χάλιντεϊ, η μελέτη αυτή απευθύνεται σε ειδικούς και ειδικές της παιδαγωγικής, της γλωσσολογίας, της κοινωνιολογίας, της ιατρικής και της ανθρώπινης επικοινωνίας, αλλά και σε κάθε άνθρωπο που βίωσε πόνο ως παιδί και επιθυμεί να αποτρέψει τη διαιώνισή του. Από τις εκδόσεις Αρμός.